Nowogard

Nowogard
Nazwa niemiecka	Naugard
Nazwa przejściowa	Nowogród
Powiat	goleniowski
Gmina	Nowogard
Strona internetowa miejscowości.

Nowogard (niem. Naugard) – miasto w powiecie goleniowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nowogard.

Położenie

Gmina Nowogard na tle powiatu goleniowskiego

Miasto Nowogard położone jest w powiecie goleniowskim, w południowo-wschodniej części gminy Nowogard, nad Jeziorem Nowogardzkim. Miasto zajmuje powierzchnię 12km² (1244 ha) i zlokalizowane jest przy drodze krajowej nr 6 relacji Szczecin – Gdańsk oraz linii kolejowej nr 402 łączącej Goleniów z Koszalinem. Miejscowość jest siedzibą władz gminnych. Od miasta powiatowego Goleniowa oddalona jest o ok. 26 km, a od Szczecina o ok. 65 km.

Według podziału Polski na mezoregiony fizyczno-geograficzne obszar zajmowany przez miasto należy do:

• prowincji Niż Środkowoeuropejski,
• podprowincji Pobrzeże Południowobałtyckie,
• makroregionu Pobrzeże Szczecińskie,
• mezoregionu Równina Nowogardzka.

Klimat

Pod względem klimatycznym omawiany obszar został zaliczony przez Krzysztofa Prawdzica do Dzielnicy Bałtyckiej oraz krainy Gryficko-Nowogardzkiej.

Klimat Nowogardu według Krzysztofa Prawdzica

średnia temperatura roczna	7 - 7,6°C
średnia temperatura okresu V-VII	14 - 15°C
suma opadów atmosferycznych w roku	550 - 625 mm
suma opadów atmosferycznych w okresie V-VII	180 - 190 mm

Z kolei Alojzy Woś, biorąc pod uwagę najczęściej występujące typy pogody, zakwalifikował ten teren do Regionu Zachodniopomorskiego. Charakteryzuje się on w porównaniu z innymi regionami kraju:

• względnie częstym występowaniem dni z pogodą przymrozkową, umiarkowanie zimną (średnia dobowa temperatura powietrza od 0,0°C do -5,0°C, temperatura maksymalna powyżej i minimalna poniżej 0°C), z niewielkim zachmurzeniem oraz bez opadu
• oraz rzadkie zjawianie się dni z pogodą przymrozkową, umiarkowanie zimną, z dużym zachmurzeniem nieba i opadem.

Obiekty fizjograficzne

Wody stojące:

• Jezioro Nowogardzkie - jezioro o powierzchni zwierciadła wody 98,3 ha i głębokości maksymalnej 10,9 m;

Wody płynące:

• w pobliżu miasta przepływa rzeka Sąpólna – lewy dopływ Uklei

Jezioro Nowogardzkie

Przyroda

W mieście ma swoją siedzibę Nadleśnictwo Nowogard. Na obszarze miasta znajduje się 107, 8 ha lasów. W zachodniej części Nowogardu usytuowany jest zespół przyrodniczo-krajobrazowy Sarni Las. Wytyczono także użytek ekologiczny Szuwary Nowogardzkie, obejmujący obszar o łącznej powierzchni 29,44 ha. Szczególnym celem ochrony użytku jest zachowanie niewielkiego zbiornika eutroficznego z dużą ilością roślinności oczeretowej przy brzegach i fragmentem podmokłych łąk oraz ochrona miejsc lęgowych cennych gatunków ptaków, gadów, płazów i bezkręgowców.

Historia

Początek miastu Nowogard dał gród leżący na półwyspie jeziora, umocniony wałem drewniano-ziemnym. Wewnątrz wału znajdowały się budynki zamieszkałe przez kasztelana i jego otoczenie oraz świątynia bóstwa pogańskiego. Podgrodzie zamieszkiwała ludność słowiańska, trudniąca się rybołówstwem, rolnictwem i rzemiosłami, takimi jak gancarstwo, szewstwo, tkactwo.

Po raz pierwszy gród Nowogard wymieniono w dokumencie z 1268 roku - „Nogart Castrum et Villa sive oppidum episcopi Caminensis”. W dokumencie tym książę Barnim I nadał klasztorowi w Uznamiu, leżącą koło Nowogardu, wieś Dąbrowa Nowogardzka (Damerow).

W 1274 roku biskup Herman von Gleichen osadził w grodzie swego krewnego, grafa Ottona von Eberstein z Braunschweigu, przyznając mu jednocześnie 700 łanów ziemi. W rękach rodziny Eberstein posiadłości te pozostały przez następne kilkaset lat. W 1309 roku Nowogard został podniesiony do rangi miasta na prawie lubeckim. W pierwszej połowie XIV wieku rozpoczęto budowę ceglano-kamiennych murów obronnych, wysokich na 5 metrów, z wbudowanymi bramami obronnymi – Stargardzką od południowego-wschodu i Gryficką od północnego-zachodu. W środku murów obronnych znajdował się rynek w kształcie prostokąta, w którego centralnym miejscu zlokalizowany zostały ratusz, a po stronie zachodniej kościół Mariacki. W skład rady miejskiej w tym okresie wchodził wójt oraz kilku rajców, będących przedstawicielami ludności niemieckiej. Ludność słowiańska, zamieszkująca głównie teren poza murami miejskimi w pobliżu Bramy Stargardzkiej, stanowiła najuboższą warstwę społeczeństwa, tzw. plebs. Szacuje się, że miasto liczyło wówczas ok. 500-600 obywateli, których źródłem utrzymania pozostawała nadal uprawa roli i rzemiosło. W 1467 roku Ebersteinowie rozszerzyli uprawnienia Nowogardu, przyznając mieszczanom dwie trzecie dochodów płynących z kar sądowych, prawo połowów małą siecią na jeziorze oraz prawo do bezpłatnego używania trzciny i określonej ilości drzewa z lasu. W drugiej połowie XVI wieku Nowogard należał do najmniejszych ośrodków miejskich na Pomorzu, ludność nie przekraczała tu 800 osób. Miasto w dalszym ciągu było mocno uzależnione od rodu Eberstein. Potwierdza to dokument z 1574 roku, przyznający feudałom prawo do wyboru rady miejskiej i burmistrza oraz uzależnienie od ich zgody przyjęcia w mury miejskie obcych osób i nadania im praw miejskich. W drugiej połowie XVI i na początku XVII wieku miasto, zachowując swój rolniczo-rzemieślniczy charakter, weszło w okres stabilizacji: funkcjonowały cechy rzemieślników (pantoflarzy, krawców, kowali i płócienników), kościół wyposażono w witraże, organy i nowy ołtarz, pobudowano łaźnię, działała szkoła. W drugiej połowie XVI wieku Ludwik Eberstein przebudował, rozbudował i wzmocnił zamek mury i bastionami ziemnymi. Z początkiem XVII wieku nasiliły się zatargi pomiędzy mieszczanami a rodem Eberstein. Spór rozstrzygnięty został w 1626 na korzyść miasta, które uzyskało przede wszystkim niezależny samorząd.

Podczas wojny trzydziestoletniej (1618-1648) miasto, zobowiązane do świadczeń na rzecz wojsk cesarskich i szwedzkich, znacznie zubożało i uległo zniszczeniu. Po porozumieniu, zawartym w 1653 roku pomiędzy Brandenburgią a Szwecją, Nowogard przypadł elektorowi brandenburskiemu Fryderykowi Wilhelmowi. W 1663 roku zmarł Ludwik Krzysztof, ostatni z rodu Eberstein, a jego majątek (w tym Nowogard i Maszewo) stał się własnością Fryderyka Wilhelma. 17 lutego 1665 roku hrabstwo nowogardzkie przekazano jako dożywotnie lenno księciu Ernestowi Bogusławowi von Croy, a po jego śmierci 6 lutego 1684 roku, ponownie stało się własnością elektorów. Po 1684 roku władze miejskie zatwierdzane były przez władze prowincjonalne, początkowo Pomorską Kamerę Ekonomiczną w Stargardzie Szczecińskim, a następnie od 1723 roku Pomorską Kamerę Wojenno-Skarbową w Szczecinie. W lutym 1675 miasto zajęli Szwedzi, którzy ograbili i spalili miejscowy zamek.

Nowogard plan miasta koniec XVIII wieku.jpg

4 czerwca 1699 roku wybuchł pożar, podczas którego zniszczeniu uległa większa część miasta, w tym ratusz i szpital. Kolejne zniszczenia były skutkiem, toczącej się w latach 1756-1763, tzw. wojny siedmioletniej. Podstawą utrzymania mieszkańców XVII-wiecznego Nowogardu było rolnictwo, uprawiano przede wszystkim żyto, owies, pszenicę oraz ziemniaki. W mieście działały również warsztaty tkackie, cechy kowali i młynarzy, zaś pod koniec XVIII wieku funkcjonowało tu 50 warsztatów rzemieślniczych z różnych branż. Dochodów mieszczanom przysparzał także, przyznany przez elektora, przywilej organizowania jarmarków oraz produkcja i sprzedaż piwa.

W kolejnym stuleciu powstały w Nowogardzie zakłady przemysłowe, takie jak cegielnia, tartak i drukarnia, działały młyny wodne, wiatraki oraz 115 warsztatów rzemieślniczych. W 1807 roku miasto ponownie znalazło się w obszarze działań wojennych i zostało zajęte przez wojska napoleońskie, które toczyły walkę z żołnierzami i ochotnikami dowodzonymi przez majora Ferdynanda von Schilla. W 1809 roku w Nowogardzie wprowadzono w życie reformę, która przyznawała samorządowi miejskiemu samodzielność w zakresie administracji komunalnej, gospodarczej i społecznej. Spośród osób posiadających prawo głosu wybrani zostali członkowie rady miejskiej oraz urzędnicy magistratu. Pierwszym, uznanym przez Rejencję Pomorską w Stargardzie, burmistrzem został Ernst Karl Starck. Nowogard uzyskał również pozycję miasta powiatowego w nowoutworzonym powiecie nowogardzkim (1818 rok). Na początku XIX wieku na bazie dawnej siedziby rodziny Eberstein powstało więzienie, pierwsi skazani osadzeni zostali w 1820 roku.

Nowogard XVIII wiek.jpg

W 1836 roku miasto stało się właścicielem Jeziora Nowogardzkiego, a w 1882 roku zostało połączone koleją żelazną ze Szczecinem i Kołobrzegiem. W latach 30. XX wieku władzę w mieście przejęła partia nazistowska. Wedle nowej ustawy dotyczącej ustroju gminnego, zamiast dotychczasowych wyborów wszystkie stanowiska we władzach miejskich obsadzane były przez działaczy tejże partii.

W czasie II wojny światowej w powiecie nowogardzkim funkcjonowały obozy pracy, w których jeńcami byli głównie Polacy i Rosjanie. W Nowogardzie istniał także obóz dla Niemców pochodzących z krajów nadbałtyckich, którzy uczyli się tu języka niemieckiego, aby móc w przyszłości osiedlać się na terenach podbitych przez III Rzeszę. Przez pierwsze lata wojny życie mieszkańców nie uległo znaczącej zmianie, nie brakowało żywności, instytucje publiczne funkcjonowały bez zakłóceń, aż do 1943 roku, kiedy do Nowogardu zaczęli przybywać uciekinierzy z Prus Wschodnich i wschodnich części Pomorza, a nad miastem przelatywały eskadry alianckich bombowców. W 1944 roku zamknięto szkoły i utworzono w nich szpital polowy oraz obóz dla uchodźców. Ewakuacja niemieckiej ludności cywilnej nastąpiła od 2 do 4 marca 1945 roku. 5 marca 1945 Nowogard został zajęty przez Rosjan, a kilka dni później do miasta wkroczyła I Armia Wojska Polskiego. Pierwszym polskim burmistrzem został, mianowany prawdopodobnie przez komendanta wojskowego podpułkownika Miszyna, Onufry Więckowski. Następnie stanowisko to zajął od 23 marca 1945 roku, wskazany już przez Polaków, Henryk Skowroński. 5 maja utworzono Okręg Nowogród ze Stanisławem Kubikiem na czele i Romanem Tyborowskim - komisarycznym burmistrzem miasta. W pierwszym okresie po zakończeniu wojny miasto nosiło nazwę Nowogród. Obecną nazwę Nowogard wprowadzono w 1946 roku.

Samorząd

Organami miasta i gminy są Rada Miejska i Burmistrz.

Burmistrz Nowogardu - Robert Czapla

Zastępca Burmistrza - Krzysztof Kolibski

Organem stanowiącym i kontrolnym gminy jest Rada Miejska w Nowogardzie. W skład Rady wchodzi 21 osób.

Przewodniczący Rady Miejskiej - Marcin Nieradka

Wiceprzewodnicząca Rady Miejskiej Jowita Pawlak

Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Michał Bociarski

Gospodarka i infrastruktura

Rynek pracy i bezrobocie

Pracujący w gminie i mieście Nowogard
(stan na 31 grudnia 2018 r.)

	Powiat goleniowski	Gmina Nowogard	Nowogard
Ogółem	20919	4548	3649
w tym kobiety	9829	2085	1801

Podmioty gospodarki narodowej wg rejestru REGON
(stan na 31 grudnia 2018 r.)

Sektor	Powiat goleniowski	Gmina Nowogard	Nowogard
Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo	1192	350	87
Przemysł i budownictwo	9665	1803	1364
Handel; naprawa pojazdów samochodowych; transport i gospodarka magazynowa; zakwaterowanie i gastronomia; informacja i komunikacja	4706	825	753
Działalność finansowa i ubezpieczeniowa; obsługa rynku nieruchomości i inne usługi	5356	1570	1445

Liczba bezrobotnych w Nowogardzie według stanu na dzień 31 grudnia 2020 roku wyniosła ogółem 341 osób (w tym 197 kobiet). ]]

Transport

Przez Nowogard przebiegają:

• drogi wojewódzkie:

nr 106 Nowogard – Golczewo,

nr 144 Nowogard – Dobra Nowogardzka - Chociwel,

• drogi powiatowe:

nr 0748Z Nowogard – Maszewo,

nr 0118Z Nowogard – Truskolas.

Drogami powiatowymi na terenie Nowogardu są ulice: Bankowa (0824Z), Batalionów Chłopskich (0825Z), Blacharska (0826Z), Cmentarna (0827Z), Jarosława Dąbrowskiego (0828Z), Dąbrowszczaków (0829Z), Dworcowa (0830Z), Kościelna (0831Z), Luboszan (0832Z), Magazynowa (0833Z), 5-go Marca (0834Z), Adama Mickiewicza (0835Z), Młynarska (0836Z), Nadtorowa (0837Z), Polna (0838Z), Mikołaja Reja (0839Z), Radosława (0840Z), Władysława Reymonta (0841Z), Marszałka J.Piłsudskiego (0842Z), Teodora Roosvelta (0843Z), Stanisława Rzeszowskiego (0844Z), Henryka Sienkiewicza (0845Z), Stolarska (0846Z), Romualda Traugutta (0847Z), Wartcka (0848Z), Wiejska (0849Z), Kard. St. Wyszyńskiego (0850Z), Zamkowa (0851Z), Stefana Żeromskiego (0852Z).

Drogami gminnymi na terenie miasta są ulice: Brzozowa (216001Z), Stefana Czarnieckiego (216002Z), Dębowa (216003Z), Górna (216004Z), Stefana Grota-Roweckiego (216005Z), Jesionowa (216006Z), Jodłowa (216007Z), Jana Kasprowicza (216008Z), Kazimierza Wielkiego (216009Z), Jana Kilińskiego (216010Z), Jana Kochanowskiego (216011Z), Kowalska (216012Z), Krótka (216013Z), Kwietniowa (216014Z), Lipowa (216015Z), Lutyków (216016Z), Łąkowa (216017Z), Obrodytów (216018Z), Ogrodowa (216019Z), Osiedlowa (216020Z), Plac Szarych Szeregów (216021Z), Plac Wolności (216022Z), Pocztowa (216023Z), Sądowa (216024Z), Henryka Sienkiewcza (216025Z), Juliusza Słowackiego (216026Z), Świerkowa (216027Z), Ludwika Waryńskiego (216028Z), Wileńska (216029Z), Zaciszna (216030Z), Zielona (216031Z).

Przez miasto przebiega linia kolejowa (nr 402) normalnotorowa (jednotorowa, niezelektryfikowana), relacji Goleniów – Koszalin.

Gospodarka mieszkaniowa i komunalna

W 2019 roku w Nowogardzie znajdowały się 1542 budynki mieszkalne, a w nich 2311 mieszkań. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wynosiła 64,7 m².

W zasobach gminy znajdowały się w 2019 roku 84 mieszkania socjalne, w tym 49 w Nowogardzie.

W 2019 roku z sieci wodociągowej korzystało 98% mieszkańców miasta, z kanalizacyjnej 95,1%, a z gazowej 99,5%. .

Miasto Nowogard zaopatrywane jest w wodę ze stacji wodociągowej przy ul. Wojska Polskiego opartej o ujęcia wody zlokalizowane przy stacji uzdatniania oraz w miejscowości Warnkowo. Woda dostarczana odbiorcom spełnia aktualne normy i wymagania w zakresie jakości i ilości.

Miasto Nowogard posiada mechaniczno-biologiczną oczyszczalnię ścieków. Została ona oddana do eksploatacji w 1974 r., a w 1996 r. zmodernizowana.

Kompleksową gospodarką odpadami komunalnymi na terenie gminy Nowogard prowadzi Regionalny Zakład Gospodarowania Odpadami w miejscowości Słajsino. Bezpośrednio do RZGO w Słajsinie trafiają odpady komunalne z gmin: Gryfice, Płoty, Golczewo, Chociwel, Resko, Radowo Małe, Dobra, Węgorzyno, Nowogard, Maszewo, Osina, Przybiernów i Stepnica.

Przez teren gminy przechodzą dwa gazociągi wysokoprężne z gazem ziemnym GZ-50. Pierwszy z nich wprowadzony jest na teren gminy na wschód od wsi Nowe Wyszomierki, następnie biegnie obok wsi Długołęka, Wojcieszyn, Żabowo, Brzozowo, za Boguszycami przechodzi na teren gminy Płoty w rejonie wsi Potulino. Drugi gazociąg wysokoprężny o średnicy 500 mm przez teren gminy przechodzi równolegle do pierwszego, od południowej granicy gminy (przy wsi Nowe Wyszomierki), do drogi Nowogard – Płoty.

Na terenie miasta funkcjonują przed wszystkim kotłownie indywidualne dla poszczególnych budynków mieszkalnych, zakładów produkcyjnych i przemysłowych oraz dla zakładów użyteczności publicznej. Największymi producentami ciepła są: Spółdzielnia Mieszkaniowa „GARDNO”, Zarząd Budynków Komunalnych oraz S.M. „Cisy” i „Radosław”. Kotłownie opalane są gazem lub olejem opałowym. Na osiedlu Radosław funkcjonuje jeszcze kotłownia węglowa.

Kultura

Placówkami kształtującymi życie kulturalne miasta i gminy są Nowogardzki Dom Kultury oraz Miejska Biblioteka Publiczna.

Nowogardzki Dom Kultury prowadzi szeroką działalność skierowaną do dzieci, młodzieży i dorosłych. Wśród organizowanych stałych zajęć należy wymienić: zajęcia wokalno-taneczne, rytmikę, aerobik, jogę, naukę gry na instrumentach. Działają również pracownie: fotograficzna, plastyczna, malarska, ceramiczna, malowania na szkle i jedwabiu oraz sala kinowa.

Przy Nowogardzkim Domu Kultury działają m. in.:

• Teatr Piąte Koło;
• Teatr Fonem;
• Zespół Animando;
• Zespół NOVO Singers;
• Zespół Ludowy Wesoła Ferajna;
• Dziecięcy Zespół Pieśni i Tańca;
• Klub Tańca Flesz.

Do cykliczne organizowanych imprez należą m. in.: dożynki , spektakle, koncerty, zabawy taneczne, Nowogardzkie Spotkania Taneczne, Międzynarodowy Festiwal Filmu-Muzyki-Malarstwa "Lato z Muzami".

Miejska Biblioteka Publiczna im. Stefana Żeromskiego w Nowogardzie oprócz siedziby głównej, posiada dodatkowo 2 filie miejskie i 6 filii wiejskich w miejscowościach: Błotno, Dąbrowa Nowogardzka, Strzelewo, Wierzbięcin, Wyszomierz i Żabowo. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego księgozbiór biblioteki w mieście Nowogard liczył w 2019 roku 86355 woluminów, natomiast w filiach wiejskich 28180 egzemplarzy.

• 

  Odciski stóp na zakończenie Lata z Muzami

• 
• 
• 

W wielu miejscowościach gminy (m. in. w Czerminicy, Ostrzycy, Lestkowie, Karsku, Dąbrowie Nowogardzkiej, Miętnie) znajdują się świetlice, będące miejscem spotkań mieszkańców i lokalnych wydarzeń o charakterze artystycznym, edukacyjnym i kulturalnym.

W Nowogardzie ukazują się Dziennik Nowogardzki (od 1992) i Wiadomości Samorządowe (od 1995).

Oświata

Na terenie miasta Nowogard działają publiczne placówki oświatowe, prowadzone przez gminne i powiatowe jednostki samorządu terytorialnego oraz placówki niepubliczne, prowadzone przez inne organa, np. osoby prywatne.

Oświata

Na terenie gminy Nowogard działają publiczne placówki oświatowe, prowadzone przez gminne i powiatowe jednostki samorządu terytorialnego oraz placówki niepubliczne, prowadzone przez inne organa, np. osoby prywatne.

Gmina Nowogard jest organem prowadzącym dla następujących placówek:

• Publiczne Przedszkole nr 1 w Nowogardzie;
• Publiczne Przedszkole nr 3 w Nowogardzie;
• Publiczne Przedszkole nr 4 w Nowogardzie;
• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Nowogardzie;
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Marii Konopnickiej w Nowogardzie;
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. Polskich Olimpijczyków w Nowogardzie;
• Szkoła Podstawowa nr 4 im. Jana Pawła II w Nowogardzie;
• II Liceum Ogólnokształcące w Nowogardzie.

Szkoły prowadzone przez Starostwo Powiatowe w Goleniowie:

• I Liceum Ogólnokształcące w Nowogardzie;
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Nowogardzie (Technikum Nr 1, II Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Nowogardzie, Branżowa Szkoła I Stopnia w Nowogardzie);
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Nowogardzie (Szkoła Podstawowa Specjalna, Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy, Branżowa Szkoła I Stopnia Specjalna Nr 1).

Kościoły i związki wyznaniowe

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Kościół Rzymskokatolicki

Teren miasta należy do Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej, dekanatu Nowogard. Znajdują się tu 3 kościoły parafialne:

• kościół Matki Boskiej Fatimskiej;
• kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny;
• kościół św. Rafała Kalinowskiego.

Kościół Adwentystów Dnia Siódmego

Grupa w Nowogardzie należy do Okręgu Zachodniopomorskiego Diecezji Zachodniej

Kościół Ewangelicznych Chrześcijan

Zbór w Nowogardzie należy do Okręgu Zachodniego.

Świadkowie Jehowy

Jedyny na terenie gminy zbór znajduje się w Nowogardzie, gdzie funkcjonuje Sala Królestwa Świadków Jehowy.

Sport

Na terenie Nowogardu działają różnorodne kluby sportowe, m.in.:

• Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej „Wodniak” (Nowogard)
• Ludowy Klub Sportowy „Olimpia” Nowogard
• Ludowy Klub Sportowy „Pomorzanin” Nowogard
• Klub Sportowy „Handball Nowogard” Nowogard
• Klub Kolarski LKS „Panorama” Nowogard
• Klub Motorowy Cisy Nowogard
• Ludowy Kolarski Klub Sportowy „Chrabąszcze” Nowogard
• Uczniowski Klub Sportowy „Jedynka”
• Uczniowski Klub Sportowy „Trójka” Nowogard
• Uczniowski Klub Sportowy „Dwójka” Nowogard
• Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „Czwórka” Nowogard
• Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „Siatkarz” Nowogard
• Uczniowski Klub Sportowy „Jedyneczka” Nowogard
• Uczniowski Klub Sportowy „Olimpijczyk 09” Nowogard.

Bazę sportową w mieście tworzą m. in.:

• Stadion Miejski w Nowogardzie,
• Tor Motokrosowy w Nowogardzie
• Skatepark w Nowogardzie,
• boiska sportowe w miejscowościach: Błotno, Boguszyce, Jarchlino, Karsku,

Do organizowanych cyklicznie imprez sportowych należą:

• Nowogardzki Bieg Uliczny;
• Memoriał im. Grzegorza Górczewskiego.

Turystyka

Jezioro Nowogardzkie

Walorem turystycznym Nowogardu jest przede wszystkim Jezioro Nowogardzkie, dające możliwości uprawiania sportów wodnych. Na obszarze miasta wytyczony został zespół przyrodniczo-krajobrazowy Sarni Las oraz użytek ekologiczny Szuwary Nowogardzkie.

Poprzez Nowogard przebiegają:

• Międzygminny Szlak Rowerowy „Równina Nowogardzka” o łącznej długości 122 km,
• szlak rowerowy „Na południowy zachód od Nowogardu”, o łączenie długości 37 km, przebiegający przez gminy Nowogard i Osinę trasą: Nowogard – Długołęka – Redło – Osina – Redostowo – Kikorze – Olchowo - Nowogard
• szlak rowerowy „Na południowy wschód od Nowogardu” o łącznej długości 43 km, przebiegający przez gminę Nowogard i Dobra trasą: Nowogard – Kulice – Wierzbięcin – Bienice – Dobra (powiat łobeski) – Wojtaszyce – Krzemienna – Jenikowo – Korytowo – Sąpolnica - Nowogard .

Demografia

Ludność Nowogardu w latach 1939-2019

Rok	Liczba mieszkańców	Rok	Liczba mieszkańców	Rok	Liczba mieszkańców	Rok	Liczba mieszkańców	Rok	Liczba mieszkańców	Rok	Liczba mieszkańców
1939	8.148	1969	8.704	1980	11.322	2004	16.733	2011	17.028	2018	16.671
1946	2.446	1970	8.758	1983	12.020	2005	16.753	2012	16.974	2019	16.585
1950	4.574	1971	8.925	1985	12.965	2006	16.739	2013	16.937
1955	5.921	1972	8.966	1988	15.513	2007	16.794	2014	16.821
1956	6.178	1973	9.205	1991	16.586	2008	16.781	2015	16.751
1957	6.271	1975	9.985	1997	17.329	2009	16.779	2016	16.722
1968	8.527	1978	10.642	2003	16.728	2010	16.816	2017	16.756

System ochrony zdrowia

Opiekę zdrowotną mieszkańcom zapewniają m. in.:

• "Praxis" Specjalistyczny Zakład Opieki Zdrowotnej;
• "Promed" S.C.;
• NZOZ "Leks";
• NZOZ "Praxis 2";
• NZOZ Baby - Med Czura;
• NZOZ "Chirurg" Sp. z o.o.;
• NZOZ "Sanus" S.C.

W Nowogardzie działa jeden z dwóch szpitali w powiecie goleniowskim – Samodzielny Publiczny Szpital Rejonowy z oddziałami: chirurgii ogólnej, chorób wewnętrznych, neonatologii, pediatrii, położniczo-ginekologiczny. < http://www.szpital.nowogard.pl/>

W gminie świadczą usługi także gabinety stomatologiczne i apteki.

Herb

Herb Gminy i Miasta Nowogard przedstawia wizerunek blankowego muru i bramy miejskiej otwartej wraz z trzema oknami koloru białego i złotego gryfa w koronie, zwróconego w stronę drzewca koloru złotego, na tle niebieskiej chorągwi zatkniętej po lewej stronie na szczycie bramy oraz jedenaście niebieskich lilii na białym polu tarczy herbowej.

• 
• 

Zabytki

Budynek mieszkalny przy ulicy Luboszan 1

Do rejestru Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie wpisane są na terenie miasta:

• teren Starego Miasta (wpis nr 41 z dnia 22 kwietnia 1955 r.);
• mury miejskie (wpis nr 230 z dnia 06 kwietnia 1957 r.) - zachowała się jedynie południowo-zachodnia ich część położona od strony jeziora (odcinek o długości 420 m i wysokości 2,80-2,90 m);
• obwarowania miejskie (wpis nr 51 z dnia 30 lipca 1955 r.);
• kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny - powstawał od połowy XIV do końca XV wieku (wpis nr 1249 z dnia 30 sierpnia 1955 r.)
• zamek (obecnie Zakład Karny) (wpis nr 1250 z dnia 12 lipca 1990 r.) - znajduje się w miejscu murowanego gotyckiego zamku (XIII/XIV wiek), dawnej siedziby rodu Everstein, która została zbombardowana przez wojska szwedzkie w 1675 roku. Odbudowany po 1684 roku, a następnie rozbudowany na więzienie, które funkcjonowało od 1820 roku;
• sanatorium, obecnie Dom Pomocy Społecznej Nr 2, przy ulicy Smużyny 2 (wpis nr 89 z dnia 11 grudnia 2001 r.);
• park leśny przy Domu Pomocy Społecznej Nr 2 (wpis nr 89 z dnia 11 grudnia 2001 r.);
• budynek mieszkalny przy ulicy Luboszan 1 (wpis nr 1251 z dnia 01 lutego 1990 r.).

Pomniki

• Pomnik Bohaterom poległym w walce o wolność prastarej ziemi słowiańskiej
• Pomnik Kombatantom Rzeczypospolitej Polskiej (przed 1945 Braterstwa Broni)

• 

  Pomnik Kombatantom Rzeczypospolitej Polskiej

• 

Galeria

• 

  Nowogard około 1925 roku

• 

  Nowogard - mury miejskie

• 

  Nowogard - mury miejskie około 1928

Bibliografia

• Atlas szlaków rowerowych województwa zachodniopomorskiego. Regionalna Agencja Promocji Turystyki. ISBN 8391589676
• Białecki, Tadeusz. Słownik nazw fizjograficznych Pomorza Zachodniego. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2001. ISBN 8372412014
• Białecki, Tadeusz. Słownik współczesnych nazw geograficznych Pomorza Zachodniego z nazwami przejściowymi z lat 1945-1948. Szczecin: Książnica Pomorska, 2002. ISBN 8387879347
• „Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego” 2011, nr 1, poz. 22
• Filipiak, Jarosław, Sadowski, Jacek. Jeziora Szczecińskie (zarys faktografii). Szczecin: Akademia Rolnicza w Szczecinie, 1994
• Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006. ISBN 8323996075
• Hydronimy. Część 2. Wody stojące. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006. ISBN 8323996075
• Kondracki, Jerzy. Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 8301130504
• Kopyciński, Jan. Od miasta Naugard do miasta Nowogród. Historia Nowogardu od marca do lipca 1945 roku. „Zeszyty Kulickie” 2012, nr 9, s. 64-98
• Matysiak, Paulina. Kościoły Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej : nasze dziedzictwo. T. 2. Bydgoszcz: Ikona, [2012]. ISBN 9788393428724
• „Monitor Polski” 1946, nr 44, poz. 85
• Nowogard i okolice na przestrzeni wieków. Red. Agnieszka Gut. Szczecin: Gmina Nowogrd, 2010. ISBN 9788360637487
• Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2004-2012. ISSN 1505-5507
• Prawdzic, Krzysztof. Klimat województwa szczecińskiego w świetle potrzeb rolnictwa. Szczecin: K.W. PZPR, Wydział Rolnictwa i Leśnictwa WRN w Szczecinie, 1961
• Rocznik Statystyczny Województwa Szczecińskiego z lat 1959-1992
• Schematyzm Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej. Szczecin: Szczecińskie Wydawnictwo Archidiecezjalne "Ottonianum". ISBN 8370412327
• Uchwała Nr 369/03 Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 23 lipca 2003 roku w sprawie nadania nowej numeracji dróg powiatowych w Województwie Zachodniopomorskim
• Województwo Zachodniopomorskie : podregiony, powiaty, gminy 2012. Szczecin: Urząd Statystyczny w Szczecinie, 2012
• Woś, Alojzy. Regiony klimatyczne Polski w świetle częstości występowania różnych typów pogody. Zeszyty Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, 1993
• Z dziejów ziemi nowogardzkiej. Red. Kazimierz Golczewski. Poznań, Szczecin: Instytut Zachodnio-Pomorski w Szczecinie, 1971

Linki zewnętrzne

• Bank Danych Lokalnych
• Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Miejski w Nowogardzkie
• Główny Urząd Statystyczny
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego. Diecezja Zachodnia
• Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w Polsce
• Nowogard – Oficjalna strona Urzędu Miejskiego w Nowogardzie
• Powiat goleniowski
• Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie
• Zachodniopomorski Oddział Wojewódzki NFZ
• Zachodniopomorski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Koszalinie

Zobacz też

• Archidiecezja Szczecińsko-Kamieńska
• Dziennik Nowogardzki
• Ludowy Klub Sportowy Pomorzanin Nowogard
• Nowogardzki Dom Kultury
• Parafia Matki Boskiej Fatimskiej w Nowogardzie
• Parafia św. Rafała Kalinowskiego w Nowogardzie
• Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Nowogardzie
• Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy w Nowogardzie
• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Nowogardzie
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Marii Konopnickiej w Nowogardzie
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. Polskich Olimpijczyków w Nowogardzie
• Szkoła Podstawowa nr 4 im. Jana Pawła II w Nowogardzie
• W Nowogardzie – niezależny portal informacyjny
• Wiadomości Samorządowe
• Zespół Szkół Ogólnokształcących w Nowogardzie
• Liceum Ogólnokształcące nr 1 w Nowogardzie
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Stanisława Staszica w Nowogardzie

Autor opracowania: Izabela Strzelecka